۸ طرح فناورانه برای کاهش ناترازی اینترنت اشیا مصرف انرژی را چقدر کاهش می دهد؟
به گزارش با فناوری، سرپرست ستاد آب، انرژی و محیط زیست ضمن اشاره به ۸ طرح فناورانه در کاهش ناترازی برق و آمادگی دانش بنیانها برای اجرای آنها اظهار داشت: تجهیزات مبتنی بر اینترنت اشیا تأثیر زیادی در کاهش مصرف انرژی دارند.
به گزارش با فناوری به نقل از مهر، ایران بعنوان یکی از بزرگترین دارندگان منابع انرژی در جهان شناخته می شود. کشورمان از یک سو دارای ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی است و در رتبه های بالای تولید و صادرات این منابع قرار دارد و از طرفی ظرفیتهای قابل توجهی در تولید انرژی های تجدیدپذیر، بخصوص انرژی خورشیدی و بادی دارد. پتانسیل تابشی متوسط سالانه در ایران با میزان ۲۳۰۸ کیلووات بر مترمربع، بعد از استرالیا و پتانسیل بادی متوسط، با میزان ۷۴۴ وات بر مترمربع، بعد از اسپانیا، در رتبه دوم جهان و بالاتر از کشورهایی همچون چین، ایالات متحده آمریکا، هند و ژاپن قرار گرفته است. از دیگر منابع انرژی کشور میتوان به معادن زغال سنگ، انرژی برقابی و ظرفیتهای هسته ای اشاره نمود. این منابع فراوان به ایران امکان می دهند که هم بعنوان یک بازیگر کلیدی در بازار انرژی جهانی مطرح باشد و هم در تأمین نیازهای داخلی خود از انرژی، خودکفا و مستقل باقی بماند.
در عین حال فراوانی و سهولت دسترسی به این منابع، در کنار سایر عوامل، باعث بی توجهی تاریخی به مبحث اقتصاد انرژی شده و تداوم این رویکرد، به چالشی تحت عنوان ناترازی انرژی منتهی گردیده است. شواهدی را میتوان برای تأیید این مورد بیان نمود. بعنوان مثال رتبه انرژی خیلی از لوازم خانگی، موتورهای الکتریکی، بخاری ها و پکیج های ساخت داخل و حتی وارداتی، پایین بوده و استاندارهای ناظر بر تجهیزات مصرف کننده ی انرژی، در بسیار موارد صرفا با انرژی ارزان سازگاری دارد. عدم رعایت مقررات و استانداردهای ناظر به مصرف انرژی در ساختمان و تجهیزات و حتی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان هم نمونه قابل ذکر دیگری است که میتوان به آن اشاره نمود.
موضوع تعرفه گذاری صحیح گاز و برق هم یکی دیگر از موانع اصلی برای سرمایه گذاری در عرصه تولید انرژی، بهینه سازی و بکارگیر فناوری های روز است. همینطور باید توجه داشت که رشد هزینه های تعمیرات و نگهداری و ایجاد سرمایه گذاری های جدید، فاصله بسیاری با رشد قیمت های انرژی پیدا کرده و این امر سبب فرسودگی زیرساخت ها و کاهش راندمان و افزایش تلفات استحصال و توزیع انرژی هم شده است. مجموعه عوامل فوق در بلندمدت به چالشی منجر گردیده است که از مدت ها قبل اخطار آن توسط کارشناسان حوزه انرژی داده شده و کشور از این منظر گرفتار خسارت های هنگفت و عدم النفع های فراوانی بخصوص در قسمت ساخته شده است.
با درنظر داشتن مقدمه فوق، حل مسأله ناترازی در دو کفه «تولید» و «مدیریت مصرف» قابل پیگیری بوده و با عنایت به شرایط خاصی که کشور در آن قرار گرفته است، فرصتی مغتنم برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر و ترویج راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی است. در همین رابطه به سراغ محمدمهدی نوربخش سرپرست ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، انرژی و محیط زیست معاونت علمی رفتیم و در رابطه با چالش های موجود در بحث ناترازی انرژی، نقش توسعه نیروگاه های خورشیدی در رفع ناترازی ها و همینطور برنامه های این ستاد در حل این معضل با او صحبت کردیم.
لزوم توجه به توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر برای صرفه جویی در مصرف گاز
سرپرست ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، انرژی و محیط زیست بر این باور است که توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر و در رأس آنها نیروگاه های خورشیدی، باید توجه داشت که این نیروگاه ها نه تنها همپوشانی و تطابق کاملی با ناترازی های در رابطه با ورود بارهای سرمایشی در ساعات و ماه های گرم سال دارند، بلکه باعث صرفه جویی قابل توجهی در مصرف گاز شده و همینطور از انتشار گازهای گلخانه ای هم جلوگیری می کنند. گاز صرفه جویی شده می تواند قابلیت تولید برای صنایع بزرگ فولاد و سیمان به دنبال داشته باشد و آنها را از حبس تولید بوجود آمده رها سازد و یا منافع اقتصادی آن برای کشور از مسیر صادرات فراهم گردد.
فعال شدن زیست بوم دانش بنیان در راه اندازی نیروگاه های خورشیدی
وی ضمن اشاره به این که در یک برآورد کلی، راه اندازی یک کیلووات ظرفیت خورشیدی، متناظر با توسعه ظرفیت تأمین گاز کشور به میزان ۱ تا ۱.۲ متر مکعب گاز در یک روز در روزهای سرد سال است، اضافه کرد: این مقدار معادل ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار سرمایه گذاری به علاوه صرفه جویی ۴۰۰ تا ۵۰۰ مترمکعب در سال است. در عین حال باید توجه داشت که توسعه مولدهای خورشیدی در مقیاس تأثیرگذار، تنها به اتکای مقایسه ارزش ذاتی گاز، امکان دارد کافی نباشد و سایر جوانب هم باید در این ارزیابی مد نظر قرار گیرد. از طرفی فعال شدن زیست بوم دانش بنیان و فناور کشور و مشارکت مردمی هم باید به منظور راه اندازی نیروگاه های توزیع شده و کاهش هزینه های راه اندازی تجهیزات نیروگاه های خورشیدی، مد نظر قرار گیرد.
نوربخش در ادامه به حمایت دولت از توسعه مولدهای خورشیدی اشاره نمود و اظهار داشت: برپایه سیاست گذاری های انجام شده و قوانین بالادستی همچون ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان و آئین نامه ایجاد بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست، توسعه مولدهای خورشیدی مورد حمایت دولت قرار گرفته و برق تولیدی این نیروگاه ها از محل منابع عمومی و با عنوان پرداخت بهای سوخت صرفه جویی شده و یا از راه بازار بهینه سازی، خریداری می شود. همینطور برای راه اندازی نیروگاه های خورشید و بادی، تسهیلات متنوعی هم درنظر گرفته شده است. اما باید توجه داشت مهم ترین فرصتی که دولت در اختیار سرمایه گذاران نیروگاه های تجدیدپذیر به شکل مجانی قرار داده است، امکان ذخیره سازی از راه شبکه توزیع برق است.
افزایش ظرفیت تولید انرژی از منابع غیرفسیلی در دستور کار
سرپرست ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، انرژی و محیط زیست بیان نمود: به بیانی دیگر مالکان نیروگاه های تجدیدپذیر، مازاد تولید برق خویش را در روزهای روز به شبکه تزریق و در طول ساعاتی که تولید ندارند، امکان استفاده از شبکه برق را خواهند داشت. این امکان، هزینه تأمین انرژی الکتریکی را در مقایسه با نیروگاه های خودتأمین با سوخت گاز طبیعی، رقابت پذیر می کند. از طرفی نیروگاه های خودتأمین فسیلی، با چالش مهمی برای تأمین سوخت در فصل سرد مواجه خواهند بود.
«سند و نقشه راه ملی هیدروژن» با محوریت معاونت علمی در دست تدوین است
وی با بیان این که در حوزه افزایش ظرفیت تولید انرژی از منابع غیرفسیلی، اقدامات قابل توجهی در دست پیگیری است، به این برنامه ها اشاره نمود و اظهار داشت: همچون این موارد توسعه استفاده از پیل سوختی (یک مبدل انرژی شیمیایی به انرژی الکتریکی) همچون هیدروژن است که تهیه سند توسعه آن در کشور با محوریت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، مراحل نهایی خویش را طی می کند. همینطور در زمینه توسعه ذخیره سازهای بزرگ هم اقدامات موثری انجام شده و این ذخیره سازها می توانند در پیک سایی نقش مهمی را ایفا کنند.
راهکارهای فناورانه و نوآورانه در کاهش مصرف انرژی
نوربخش مبحث بهینه سازی و مدیریت مصرف برق را روی دیگر سکه کاهش ناترازی عنوان نمود و اظهار داشت: اهمیت این مورد بسیار بالاتر از مبحث تولید انرژی در کشور است. بالا بودن شدت مصرف انرژی در کشور در مقایسه با متوسط جهانی، عوامل مختلفی دارد که فناوری و نوآوری در این عرصه راهکارهای عملیاتی تأثیرگذاری را دارد که به چند یاد شده می کنم. بخش زیادی از ناترازی برق در کشور، معلول ورود بارهای سرمایشی در روزهای گرم سال است. دراین میان سهم ساختمان های اداری و عمومی در ساعات اوج مصرف، حدود ۴۰۰۰ مگاوات ارزیابی شده است. هم اکنون کنترل رعایت مصرف بهینه در این ساختمان ها، در چارچوب بخشنامه و نظارت های موردی انجام می پذیرد. این در حالیست که با نصب تجهیزات مبتنی بر اینترنت اشیا، میتوان این کنترل مصرف را به شکل خودکار و در ادامه به شکل هوشمند انجام داد.
نصب تجهیزات مبتنی بر اینترنت اشیا و هوشمندسازی برای صرفه جویی
این مقام مسئول معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری افزود: هوشمندسازی و مدیریت ناترازی و کمبود تولید برق بگونه ای که بخش های حساس و حیاتی و دارای ارزش اقتصادی کمتر تحت تاثیر صدمه های ناشی از قطع برق قرار گیرند، کاملا قابلیت اجرایی دارد. جهت بررسی اثرگذاری چنین طرحی میتوان صرفه جویی ۵۰ درصدی حاصل شده آن به میزان ۲۰۰۰ مگاوات را با هزینه ساخت نیروگاهی با همین ظرفیت مقایسه کرد. همینطور کاهش مصرف گاز به میزان ۲ میلیارد مترمکعب و کاهش ۴ میلیون تنی گاز دی اکسید کربن که خود دارای ارزش اقتصادی بالایی در بازار کربن است را هم میتوان به منافع این طرح و سایر طرح مشابه بهینه سازی اضافه کرد.
ضرورت تعویض کولرهای گازی فرسوده پنجره ای در مناطق گرمسیر
نوربخش نمونه ای دیگر از طرح های بهینه سازی و کاهش هدررفت مصرف برق را «تعویض کولرهای گازی فرسوده پنجره ای در مناطق گرمسیر» عنوان نمود و اظهار داشت: بر مبنای برآوردهای صورت گرفته، حدود ۴ میلیون کولر پنجره ای فرسوده با متوسط مصرف ۴ کیلووات در کشور وجود دارد که در صورت تعویض آن با کولرهای پربازده، مجموعاً ۲۰۰۰ مگاووات صرفه جویی در مصرف برق به دنبال خواهد داشت و منافع اقتصادی آن مشابه طرح قبلی خواهد بود.
ارتقا راندمان پمپ های چاه های کشاورزی با تجهیزات با فناوری بالا
وی «ارتقا راندمان پمپ های چاه های کشاورزی» را بعنوان نمونه دیگری از طرح های بهینه سازی مصرف برق در کشور بیان کرد و اضافه کرد: با عنایت به وجود حدود ۴۰۰ هزار چاه کشاورزی در کشور، بخش مهمی از مصرف برق در این بخش مصرف می شود. اما به سبب قدمت بالای تجهیزات و متعلقات منصوبه در چاه و همینطور تغییر شرایط برداشت (سطح سفره آب زیرزمینی و میزان برداشت)، راندمان این پمپ ها، بشدت کاهش پیدا کرده است. بازطراحی پمپ و تجهیزات و جایگزینی این منصوبات با تجهیزات با فناوری بالا، به میزان زیادی از مصرف انرژی خواهد کاست. همینطور مبحث توسعه بازارسهم آب و مدیریت برداشت آب، در پیوند با این طرح قابل انجام است.
سرپرست ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، انرژی و محیط زیست افزود: در تکمیل طرح ارتقا راندمان پمپ های چاه های کشاورزی و نصب پنل های خورشیدی، پایداری تولید کشاورزی را تضمین خواهد نمود. نکته مهم آن است که عمده فعالیت کشاورزی در فصل گرم سال و همزمان با افزایش مصرف انرژی برق رخ می دهد و بخش کشاورزی هم در اثر قطعی برق متحمل خسارات سنگینی شده است.
چه طرح های فناورانه برای کاهش ناترازی برق موثر هستند؟
نوربخش به طرح های فناورانه در مبحث صرفه جویی مصرف انرژی و ارتقا بهره وری که اثرات بسیار مهمی در کاهش ناترازی برق دارند، اشاره نمود و اظهار داشت: اصلاح و ارتقای سیستم های خنک کننده نیروگاه های تولید برق حرارتی، تعویض کابل های خودنگهدار با کابل های مسی قدیمی به منظور کاهش تلفات، هوشمندسازی شبکه های توزیع آب آشامیدنی شهری با هدف کاهش مصرف همزمان آب و برق و شبکه های توزیع گاز، تعویض روشنایی معابر، جایگزینی موتور کولرهای آبی با نمونه های کم مصرف همچون این طرح های فناورانه محسوب می شود.
آمادگی دانش بنیان ها و معاونت علمی برای اجرای طرح های فناورانه
وی همینطور تعویض ترانسفورماتورهای قدیمی، نصب کنتورهای هوشمند برق و گاز با هدف پایش، اطلاع رسانی و کنترل مصارف، جایگزینی سیستم های گرمایش و سرمایش با سیستم پمپ حرارتی گازی (GHP) را از دیگر طرح های فناورانه و تأثیرگذاری برای کاهش ناترازی برق نام برد و اظهار داشت: آمادگی اجرای این طرح ها در سطح گسترده توسط شرکتهای دانش بنیان و با تمرکز بر توان داخلی قابل انجام بوده و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان تمام ظرفیتهای خویش را در پشتیبانی از این عرصه به میدان آورده است.
طرح های راه اندازی نیروگاه های تجدیدپذیر، بازگشت سرمایه خوبی دارند
این مقام مسئول معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ضمن اشاره به توجیه پذیری اقتصادی راه اندازی نیروگاه های تجدیدپذیر اشاره نمود و اظهار داشت: عدم النفع ناشی از ناترازی انرژی در کشور، در شرایط کنونی بگونه ای است که تقریبا تمامی طرح های سرمایه گذاری در راه اندازی نیروگاه های تجدیدپذیر و بهینه سازی مصرف انرژی دارای نرخ های بازگشت سرمایه بالا بوده و در سالهای پیش رو هم توجیه پذیری اقتصادی آنها بیشتر خواهد شد. از این منظر در عمده این طرح ها مکانیزم های درحال راه اندازی در کشور همچون بازار بهینه سازی مصرف انرژی که متولی آن در قسمت برق شرکت ساتبا و در قسمت گاز شرکت بهینه سازی مصرف سوخت هستند، قابل پیگیری بوده و بعنوان یک فرصت به سرمایه گذاران و تولید کنندگان پیشنهاد می شود.
سرپرست ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان آب، انرژی و محیط زیست در انتها اظهار داشت: با درنظر گرفتن شرایط حاکم بر کشور و راهکارهای افزایش تولید و بهینه سازی مصرف انرژی و با اتکا به منابع خدادادی و سرمایه انسانی و نخبگانی موجود در کشور، ناترازی انرژی را میتوان بعنوان یک فرصت برای ایجاد یک جهش در توسعه انرژی های تجدیدپذیر و اصلاح الگوی مصرف درنظر داشت.
منبع: bafanavari.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب